Jak pomóc uczniom odkrywać talenty?

Od wielu lat świętuję z moimi uczniami Międzynarodowy Dzień Kropki oraz Tydzień Uczniowskiej Supermocy. Dużo rozmawiamy o talentach, o mocnych stronach, stwarzam uczniom różne możliwości zaprezentowania swoich talentów. A jednak do niedawna czułam niedosyt - skupiałam się głównie na podkreślaniu już odkrytych talentów, a przecież nie każde dziecko jest w stanie powiedzieć, jaki ma talent. Jak pomóc uczniom odkryć ich talenty? 

Talent ma różne twarze. Nie zawsze jest związany ze sztuką, chociaż tak o nim najczęściej myślimy. Talentem może być zamiłowanie do sportu połączone z dobrą sprawnością fizyczną. Talentem może też być umiejętność empatii i niesienia pomocy innym. Ktoś może świetnie radzić sobie z naprawianiem i montowaniem urządzeń albo z tworzeniem ciekawych opowieści. Inni potarfią logicznie myśleć i wyciągać wnioski; jeszcze inni - pilnują porządku i przestrzegania zasad.

Co może zrobić nauczyciel, aby pomóc uczniom odkryć ich talenty?

Przede wszystkim proponować im różnorodne aktywności i podsumowywać je, aby uczniowie mogli dostrzec, że coś im "dobrze wychodzi", a w dodatku sprawia im to przyjemność. Trzeba to jednak robić z wyczuciem, aby nie porównywać jednych uczniów do drugich. 

Zdecydowanie należy jak najczęściej wychodzić poza podręcznik i zeszyt - te rekwizyty akurat w minimalnym stopniu pomagają odkryć talenty. Trzeba poświęcić dużo czasu na prace techniczne, plastyczne, twórcze, kontakt z przyrodą, warsztaty, zajęcia kreatywne itp. Przekonałam się o tym, kiedy moi uczniowie projektowali ubrania. Omawialiśmy lekturę "Babcia na jabłoni" M. Lobe. Tytułowa babcia ma specyficzny strój - "białe koronkowe majteczki" wystające spod czarnej spódnicy. Moi uczniowie zwrócili na to uwagę, ciągle o to pytali. Powstała dzięki temu przestrzeń do rozmowy o modzie. Pokazałam im zdjęcia i rysunki przedstawiające ludzi z różnych epok. Towarzyszyło temu sporo emocji - uczniowie szczególnie zainteresowali się krynoliną. Potem uczniowie projektowali stroje korzystając ze skrawków materiałów przyniesionych z domu. Okazało się, że niektóre projekty są naprawdę świetne! Ci uczniowie (nie zawsze były to dziewczynki) miały oryginalne pomysły, wyczucie w doborze materiału, a ich prace były bardzo starannie wykonane. Być może niektórzy z nich zostaną w przyszłosci projektantami?

To uświadomiło mi, że właśnie w takich sytuacjach odkrywamy talenty uczniów. Dlatego aktywności w szkole muszą być zróżnicowane:

• projektowanie
• szycie
• majsterkowanie
• programowanie
• rozmontowywanie i składanie sprzętów
• gotowanie i pieczenie
• prace w ogrodzie
• pisanie opowiadań i scenariuszy przedstawień
• odgrywanie ról w przedstawieniach, teatrzyku kukiełkowym itp.
• debaty
• wystąpienia publiczne
• organizowanie warsztatów (jedni uczniowie dla drugich)
• robienie przez uczniów zdjęć
• nagrywanie filmików
• drama
• lepienie z gliny / masy solnej itp.
• i wiele innych.

Pomijam tu sport i typową aktywność plastyczną, gdyż one i tak są realizowane podczas zajęć plastyki i wychowania fizycznego. Ponieważ czasami trudno jest wpaść na pomysł takich aktywności, proponuję dużo rozmawiać z uczniami i obserwować ich. Znając ich upodobania możemy starać się planować aktywności zgodnie z zainteresowaniami i potrzebami uczniów. Nie bójmy się próbować nowych rzeczy - nie jesteśmy ekspertami w każdej dziedzinie, to oczywiste. Ale zawsze możemy uczyć się razem z uczniami, albo poprosić o pomoc starszych uczniów czy rodziców. 

Ważne jest też podsumowanie pracy - uczeń może wykonać świetną pracę, ale niekoniecznie uświadamiać sobie, że ma do tego dar. Ważne, aby komentować konkret, czyli nie, że ta praca jest świetna, tylko, że w tej pracy np. podoba nam się dobór kolorów albo oryginalność pomysłu. Nie zaszkodzi też dać znać rodzicom, jeśli odkryjemy jakiś talent - może rodzice są w stanie pomóc dziecku ten talent rozwijać?